Sıcak yaz ayları için doğru bilinen yanlışlar

Sıcakların mevsim normallerinin üzerinde seyrettiği bu sıcak yaz günlerinde, kulaktan kulağa, nesilden nesile, yüksek tirajlı fısıltı gazetesi ile doğru yanlış bir yığın söylenti ortada dolaşıyor. Ülkemizde “bilgi yok, fikir çok” olduğundan bu konuda da bilimsel yaklaşımları birlikte gözden geçirelim:

1-Yaz Günlerinde Sıcak Çay İçmek Harareti Alır mı?: Evet, doğru.

Çayın içindeki antioksidan moleküller (fenolik maddeler), cilde giden kan miktarını artırır, bunun sonucu terlemeyi ve terin buharlaşma sürecini attırma yolu ile vücut ısısını azaltmaya yardımcı olur ancak çayın içindeki Tein (kahvede: kafein), uyarıcı etkileri nedeniyle geceleri içildiğinde uyarıcı etki yaparak gece çay içme alışkanlığı olmayan kişilerde uykusuzluğa neden olabilir

2-Klima Çarpar: Evet, doğru.

Uzun süre klima ile soğutulmuş bir ortamda uyumak, baş ağrısı yapabilir, migren ataklarını tetikleyebilir, boyun, bel ve yüz bölgelerinde kas ağrılarına neden olabilir. Klima filtrelerinin belli bir zamanda değiştirilmemesi, klimanın düzenli bakımının yapılmaması Lejyoner Hastalığı’na yol açabilir. Bu hastalık, ilk defa 1976 yılında Pensilvenya lejyonerlerinin yaptıkları bir toplantıda, salonda bulunan kişilerde görülmüş ve bu isimle anılmaya başlanmıştır. Boğaz ağrısı öksürük, yüksek ateş ve burun tıkanıklığı ile kendini gösterir. Klima soğuk ayarının 25 derece olmasına dikkat edin. Klima, sizi değil, bulunduğunuz mekânı serinleten bir araçtır. Oda sıcaklığını 22-25 derecede tutun.

3-Bazı Bitkiler Yaşanan Ortamda Havayı Temizler: Evet, doğru.

Yaşamımızı sürdürdüğümüz iç mekânlarda (yatak odası hariç), bazı bitkiler, yemek pişirme, temizlik ve yapı malzemeleri, halılardan yükselen gaz ve partiküller ile ortamdaki sentetik boyalardan havaya karışan “uçucu organik maddeleri (VOC) temizlemeye yardımcı olur. Salon palmiyesi, salon sarmaşığı (özellikle sentetik boya ve halılardan meydana gelen oda hava kirliliğini temizler), ejder ağacı, tavşan kulağı, detoks özelliği olan bitkilerdir. Kapalı mekânlarda sigara içmeyin, hele oturma odalarında, otomobil içinde hiç içmeyin. Sizinle birlikte aynı ortamda bulunan eşiniz, çocuklar ve misafirler de pasif içici olarak sigaranın zararlarından etkileneceklerdir. Evde sigara dumanına maruz kalan bebeklerde, “ani bebek ölümü” riskinin arttığı da bilimsel araştırmalarla doğrulanmıştır.

4- Başımıza Güneş Geçer mi?: Evet, doğru.

Güneş çarpması veya sıcak çarpması uzun süre güneş altında kalan kişilerde ortaya çıkabilir; gözlerde kararma, tansiyon düşmesi, uyku hali gibi belirtiler gösterebilir. Bu nedenle, güneş ışınlarının en dik geldiği 11-16 saatleri arası saatlerde güneş altında çok kalmamak, kalma mecburiyeti varsa geniş siperlikli, beyaz şapka takarak korunmak gerekir.

5-Cereyanda Kalmak Hasta Eder: Hayır, doğru değil.

Rüzgârlı bir günde hava akımının güçlü olduğu bir konumda oturmak bilimsel olarak insanı hasta etmez ancak belirli bir süre aralıksız hava akımına maruz kalmak (cam-kapı açık hava akımı olan yerde uzun süre oturmak), halsizlik, baş dönmesi, boyun ve sırt tutulması yapabilir.

6-Yemek Yedikten Sonra Yüzmek Sağlığa Zararlı mı? Evet, doğru.

Yemek yedikten sonra vücudumuzdaki kanın bir kısmı sindirim sistemine geçer, ağır bir öğle yemeğinden sonra, 1-2 saat suya girmeyin; oluşabilecek kas krampları kişinin su içinde panik olmasına neden olup boğulma tehlikesi yaratabilir.

7- Bayanlarda Adet Döneminde Denize Girmek Zararlı mı?: Hayır, doğru değil.

Pek çok kadında, adet döneminde suya girmenin enfeksiyona yol açabileceği düşüncesi oluşmuşsa da bu görüşün bilimsel bir yönü yok. Temiz olduğuna inandığınız bir denize girmenin vücuda zararı olmaz. Daima havuz yerine denizi tercih edin. Türkiye’de havuz temizliği büyük oranda klorlama tekniği ile yapılmakta, ozonlama tekniği ile temizleme tekniği ise pahalı bir metot olduğu için bir kaç büyük otel haricinde uygulanmamaktadır. Ancak bayanların adet döneminde denize girerken ped yerine tampon kullanmaları ve denizden çıktıktan sonra kurulanmaları, ıslak mayo ile oturmayıp mayo değişikliği yapmaları, kadın-doğum uzmanları tarafından önerilmektedir.

8-Sıcak Havada Soğuk İçecek ve Dondurma Gibi Soğuk Yiyecekler Hasta Eder mi?: Hayır, etmez. 

Soğuk meşrubat ve su içmek veya dondurma yemek, direkt boğaz enfeksiyonuna yol açmaz. Çünkü boğaz enfeksiyonuna dondurma değil, vücudumuza farklı yollardan giren mikro organizmalar (viral veya bakteriyel kökenli mikroplar) yol açar. Ancak bir çocuk doktoru olarak, anne ve babalara dışarıdan alınacak dondurmanın soğuk zincirde korunmuş olmasına ve üzerindeki son kullanma tarihlerine bakarak süresi geçmiş olup olmadıklarına dikkat etmelerini öneririm.

9-Güneş Yanığına Yoğurt Sürmek İyi Gelir Mi?: Hayır, gelmez… 

Yoğurt, yanık cilde ilk sürüldüğünde bir serinlik hissi verir ama mikrop taşıma riski nedeniyle cilt sağlığı açısından uygun değildir. Eğer cilt yanığı sadece kızarıklık değil 2. derece yanıksa yani su kesecikleri (büller) oluşmuşsa yanık bölgelere soğuk kompres uygulanması, cildi onarıcı, yanık ağrısını giderici kremler sürülmesi, iyileşme sürecini hızlandırmak için bol su içilmesi uygun olur. 3.derece yanıklarda ise mutlaka bir cildiye uzmanına görünmek gerekebilir…